Βέργη, η ιστορία της

.Η αρχαία Βέργη έγινε γνωστή από τον κωμικό Αντιφάνη που έγραψε τα «Άπιστα», εξ αιτίας του οποίου βγήκε η φράση «βεργαΐζειν» για τις τερατολογίες.

Η Βέργη έκοβε δικά της νομίσματα από το 475 – 356 π.Χ. που έμοιαζαν με τα θασιακά. Έφεραν την επιγραφή ΒΕΡΓΑΙ και ΒΕΡΓΑΙΟΥ.
Στο λόφο «Παλιοχώρι»(Παλιχώρι) υπάρχουν εκτεταμένα ερείπια. Έγινε συστηματική ανασκαφική έρευνα το 1983 και βρέθηκαν ερείπια της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου.

Αρχαίες μαρτυρίες

Η αρχαιότερη μαρτυρία για την Βέργη χρονολογείτε στα 452/51 π.Χ., όταν η Βέργη εμφανίζεται στους φορολογικούς καταλόγους της Ά Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Βέργη είναι παρούσα στους φορολογικούς καταλόγους των ετών 451/0 π.Χ. και 447 π.Χ.

Τούμπα

Υποστηρίζετε ότι στην επιφάνεια του λόφου υπήρχε προϊστορικός οικισμός της πρώιμης εποχής του χαλκού με συνέχεια ζωής στην ύστερη εποχή του χαλκού και πιθανόν και στην πρώιμη εποχή του σιδήρου. (Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη, αρχαιολόγος)

Ανασκαφές

1938

Το 1938, όταν ανοιγόταν ο δρόμος του Μεταξά, οι εργάτες που δούλευαν εκεί, βρήκαν μια σειρά από τάφους, στην τοποθεσία Πλάγια, ένας εκ των οποίων, εκτός από τα αγγεία και τα ξίφη, περιείχε και χάλκινες περικνημίδες, που αγνοώντας οι κάτοικοι το τι είναι, νομίζανε ότι ήταν σιδερένιες μπότες.

1976

Το 1976 ένας εκσκαφέας, που άνοιγε μια τάφρο στη θέση "Μανιούσι", έφερε στο φως μερικούς τάφους, ένας από τους οποίους ήταν πλούσιος και περιείχε μελανόμορφο κρατήρα.

1983

Το 1983 αρχαιολόγοι έκαναν δοκιμαστικές ανασκαφές σε λόφους δυτικά του χωριού στις περιοχές "Παλιοχώρα" και "Τασλίκι", με ευρήματα προϊστορικής εποχής καθώς και ερείπια κλασσικής και ρωμαϊκής εποχής. Όλα τα ευρήματα της Βέργης βρίσκονται σήμερα στα Μουσεία Καβάλας και Σερρών και μαρτυρούν ανεπτυγμένο πολιτιστικό επίπεδο και αθηναϊκή καλλιτεχνική επίδραση, που γίνεται κυρίως φανερή στα αγγεία και σε μελανόμορφα όστρακα. Από τα ερείπια και τα ευρήματα στο Παλιοχώρι υπολογίζεται ότι η Βεργαίοι εγκατέλειψαν την αρχαία Βέργα την ύστερη ρωμαϊκή εποχή (3ος αι.).

Ήταν άνοιξη του 1973. Η καλομάνα μ' η Ναζλού, σήκωσε πρωί-πρωί από το κρεβάτι τον συχωρεμένο τον πατέρα μου, Σταύρο, λέγοντάς του: «Σταύρησούκ', εμέρωσεν, σούκ'!».

Ποια ήταν η βιασύνη της;

«Εκεί απάν' 'ς σα κάσια, στο ποτάμ', είδα τον Άγιο Παντελεήμονα, 'ς σ' όρομα μ'. Εψαλάφεσενοσπίτ'. Εκεί απάν' να χτίεις έναν εκκλησόπον, όπως 'ς σο χωρίον, σηνπατρίδαν.»

Δεν υπήρχε άνθρωπος στο σπίτι και στη γειτονιά να αντισταθεί και να φέρει αντιρρήσεις σε ό,τι έλεγε η πατσή-Ναζλού, όπως ήταν το… πλήρες όνομά της για το χωριό, που σημαίνει αδελφή Ναζλού.

Εκεί, στο ποτάμι, όπου οραματίστηκε το χτίσιμο του παρεκκλησιού, υπάρχουν τα λιβάδια του παλιού οθωμανικού χωριού Κουπάτςντερέ, όπου από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο βοσκούσαν τα γελάδια του χωριού Βέργη και ορισμένες μέρες και της γειτονικής Τριανταφυλλιάς, η οποία «δανειζόταν» τα λιβάδια, λόγω του νερού και της ανάγκης για πότισμα των ζωντανών.

Η διαταγή της πατσή-Ναζλούς έπρεπε να εκτελεστεί χωρίς καθυστέρηση, μόνο που υπήρχε ένα πρόβλημα: υπέδειξε ως σημείο ανέγερσης του παρεκκλησίου του Αγίου Παντελεήμονα την κορυφή ενός βράχου, στον οποίο δεν οδηγούσε ούτε κακοτράχαλο μονοπάτι.

Έτσι, από τον Απρίλη άρχισε ο πατέρας μου να σπάει με τη βαριοπούλα τον γρανιτένιο βράχο για να δημιουργήσει ένα μονοπάτι μήκους περίπου 40 μέτρων, στη συνέχεια έσπασε τον βράχο και κατέβασε την κορυφή του 203 μέτρα για να δημιουργήσει ένα πλάτωμα, στο οποίο αργότερα, την ίδια χρονιά, αναγέρθηκε το παρεκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα.

Ο Άγιος Παντελεήμονας δέσποζε επίσης και στο λόφο πάνω από το χωριό Σπαχή, της Νικοπόλεως του Πόντου, απ' όπου καταγόταν η μητέρα της γιαγιάς μου, αφού ο πατέρας της ήταν από την Έσολα.

Μπορεί στη διάνοιξη του μονοπατιού και του χώρου όπου χτίστηκε το εκκλησάκι να εργάστηκε σκληρά ο πατέρας μου, και με τη μικρή δική μου βοήθεια (ήμουν 13 χρόνων τότε), στην ανέγερση όμως, στην εργασία και στην αγορά των υλικών, συνέβαλαν οι αδελφοί Καπαθανασίου, ο Δημήτρης και ο Κώστας, συγγενείς από το χωριό Καρατζάορεν της Αμάσειας.

Έτσι, το 1973, εγκαινιάστηκε και έγιναν τα θυρανοίξια του παρεκκλησιού από τον παπα-Δημήτρη, ο οποίος αποχαιρέτησε τον μάταιο τούτο κόσμο πριν από μερικές βδομάδες, αγγίζοντας τα 100 χρόνια ζωής.